Εσείς, είστε βέβαιος ότι το σπίτι σας όντως σας ανήκει;

Είστε σίγουροι ότι το σπίτι σας όντως σας ανήκει; Έτσι πίστευαν 1.700 ιδιοκτήτες ακινήτων στη Θεσσαλονίκη, μέχρι που έλαβαν μια ειδοποίηση από το Εθνικό Κτηματολόγιο, με την οποία τους ενημέρωνε ότι... έχουν καταπατήσει δημόσια έκταση! Η αγωνία τους θα κρατήσει μέχρι τον Σεπτέμβριο, οπότε θα γίνει γνωστό το αποτέλεσμα των ενστάσεων που εκδικάστηκαν εντός του τρέχοντος μηνός.

Πρόκειται για ακίνητα, τα οποία οι ιδιοκτήτες τους κατέχουν επί δεκαετίες με νόμιμα συμβόλαια, τα οποία έχουν ελεγχθεί από την Πολεοδομία και όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες του Δημοσίου και για τα οποία υποβάλλουν όλα αυτά τα χρόνια στην εφορία τη δήλωση Ε9, πληρώνοντας κανονικά τους (αλλεπάλληλους...) φόρους που βαρύνουν την ακίνητη περιουσία. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις τα ακίνητα αυτά έχουν αλλάξει χέρια πάνω από μία φορά, με τους τίτλους κυριότητας και τα τοπογραφικά να έχουν ελεγχθεί ενδελεχώς κατά τη διαδικασία της μεταβίβασης!
Οι ιδιοκτήτες που έλαβαν τις ειδοποιήσεις στις αρχές του καλοκαιριού είναι θορυβημένοι, εκτιμώντας ότι η όλη υπόθεση υποκρύπτει ακόμη μία προσπάθεια του Δημοσίου να επιβάλλει πρόσθετη φορολογία. Με δεδομένη, δε, την “επιδρομή” που έχουν δεχθεί από την εφορία συλλήβδην οι ιδιοκτήτες ακινήτων, οι περισσότεροι εκ των συγκεκριμένων “τυχερών” στη Θεσσαλονίκη εμφανίζονται απαυδισμένοι -κάποιοι, μάλιστα, καλούν την εφορία να τους πάρει ένα... δωμάτιο ή δέκα τετραγωνικά μέτρα από το επίδικο ακίνητο!
Τα πρόστιμα για αυθαίρετη χρήση μπορούν να επιβληθούν αναδρομικά (έως και για 20 χρόνια πριν) και, μαζί με το εφάπαξ ποσό καταπάτησης, μπορεί να φτάσουν τις δεκάδες ή ακόμη και τις εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, ανάλογα με την αντικειμενική αξία της περιοχής όπου βρίσκεται το ακίνητο.

ΠΩΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Η υπόθεση ήρθε στην επιφάνεια στο πλαίσιο της διαδικασίας καταγραφής των εμπράγματων δικαιωμάτων ακινήτων στο κτηματολογικό γραφείο Θεσσαλονίκης (μια διαδικασία που ξεκίνησε από το 2008). Τότε, όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων είχαν καταθέσει τους τίτλους κυριότητας που είχαν στα χέρια τους για την εγγραφή της περιουσίας τους στο Κτηματολόγιο, που καλείται να αντικαταστήσει τα κατά τόπους υποθηκοφυλακεία.
Μετά την ανάρτηση των κτηματογραφικών στοιχείων και λίγο πριν από την ολοκλήρωση της διαδικασίας κτηματογράφησης, ωστόσο, το ελληνικό Δημόσιο κατέθεσε ενστάσεις, αμφισβητώντας τις δηλώσεις των ιδιοκτητών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο οργανισμός που αμφισβητεί τις ιδιωτικές περιουσίες είναι η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου (ΚΕΔ), η διεύθυνση Δασών ή η διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας, υποστηρίζοντας ότι τα οικόπεδα που οικοδομήθηκαν ανήκουν στο Δημόσιο. Υπάρχουν, ωστόσο, και περιπτώσεις ιδιοκτησιών, για τις οποίες κατέθεσαν ενστάσεις ο δήμος Θεσσαλονίκης ή η ΕΥΑΘ Παγίων!
Η διαδικασία της κτηματογράφησης (δηλαδή, της κατάρτισης ενός “περιουσιολογίου”, όπου θα καταγράφεται το σύνολο της ακίνητης περιουσίας, ιδιωτικής και δημόσιας, θα τηρείται ψηφιακό αρχείο και θα μπορούν να γίνουν διασταυρώσεις για τυχόν καταπατήσεις) αποτελούσε αδήριτη ανάγκη. Η απουσία κτηματολογίου (σε συνδυασμό με τη χαοτική κατάσταση που επικρατούσε στο Δημόσιο, με τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, όπως η ΚΕΔ και η Δασική Υπηρεσία, να μην επικοινωνούν μεταξύ τους) συντήρησε διάφορες στρεβλές καταστάσεις, συγκαλύπτοντας παράλληλα παρατυπίες.
Οι ενστάσεις, ωστόσο, έφεραν στην επιφάνεια και μια σειρά από περίεργες περιπτώσεις: “Υπάρχουν ακίνητα που, ενδεχομένως, είχαν παραχωρηθεί από την ΚΕΔ σε ιδιώτες, οι οποίοι όμως δεν αποπλήρωσαν ποτέ το τίμημα”, εξηγεί, μιλώντας στη “ΜτΚ”, η προϊσταμένη της νομικής υπηρεσίας τής “Κτηματολόγιο ΑΕ”, κυρία Ελεονώρα Ανδρεδάκη. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις τίτλων κυριότητας που αποκτήθηκαν τη δεκαετία του 1920, οι οποίοι αφορούσαν τεράστιες εκτάσεις αγροτεμαχίων στην περιοχή τού “ΤΙΤΑΝ” (αγροτεμαχίων τα οποία, παρότι δεν μπορούσαν να κατατμηθούν και να πωληθούν, οι ιδιοκτήτες και οι κληρονόμοι τους τα πούλησαν τμηματικά ως οικόπεδα τις δεκαετίες του 1940 και του 1950, εκμεταλλευόμενοι την απουσία νομοθετικού πλαισίου και ελεγκτικών μηχανισμών).
Σήμερα, στο πλαίσιο της διαδικασίας κτηματογράφησης, οι ιδιοκτήτες ανακαλύπτουν ότι δεν έχουν “καθαρούς” τίτλους, ότι είναι συνιδιοκτήτες με άλλους ιδιώτες ή ακόμη και με το Δημόσιο. Στα περισσότερα από τα 1.300 ειδοποιητήρια που εστάλησαν από την ΚΕΔ αναγράφονται στοιχεία οικοπέδων που παρουσιάζονται ως δημόσια κτήματα, ενώ στην περίπτωση της ΕΥΑΘ Παγίων οι περίπου 40 ενδιαφερόμενοι ενημερώθηκαν ότι το ακίνητό τους αποτελεί τμήμα ρέματος!
Στην περίπτωση του δήμου Θεσσαλονίκης, οι αξιώσεις του απέναντι σε περίπου 400 ιδιοκτήτες είναι μικρές -ενδέχεται να αφορούν ακόμη και μονοψήφιο αριθμό διεκδικούμενων τετραγωνικών μέτρων-, οι δε διαφορές προέκυψαν κατά τη διαδικασία ρυμοτομήσεων ή διάνοιξης δρόμων.

ΜΕΧΡΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΩΣ ΤΟΥ ΕΝΑΝΤΙΟΥ... ΕΝΟΧΟΣ!
Συχνά, οι ενστάσεις είναι αποτέλεσμα του... υπερβάλλοντος ζήλου των υπαλλήλων, που κινούνται προληπτικά, για να διασφαλίσουν τυχόν εμπράγματα δικαιώματα του Δημοσίου και να αποφύγουν μελλοντικές κατηγορίες περί απιστίας προς το Δημόσιο.
Όπως πιθανολογεί η κυρία Ανδρεδάκη, “συχνά, η ΚΕΔ δεν γνωρίζει ακριβώς τα ακίνητα που της ανήκουν και ενδεχομένως οι υπηρεσιακοί παράγοντες υποβάλλουν ένσταση υπέρ του Δημοσίου, για να διασφαλίσουν ότι δεν θα τους καταλογιστούν μελλοντικά ευθύνες”. Αντί όμως το Δημόσιο να αποδεικνύει ότι όντως κατέχει εμπράγματα δικαιώματα επί ενός ακινήτου (από τη στιγμή, μάλιστα, που το Δημόσιο είναι εκείνο που προβάλλει αξιώσεις μέσω της ένστασης), καλείται ο ιδιώτης να αποδείξει ότι το ακίνητό του δεν ανήκει σε άλλον!

ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Τα ακίνητα στο “κόκκινο”
~ Επί 1.294 ακινήτων προβάλλει αξιώσεις το ελληνικό Δημόσιο.
~ Επί τετρακοσίων ακινήτων υπέβαλε ενστάσεις ο δήμος Θεσσαλονίκης.
~ Επί τριάντα εννέα ακινήτων ενίσταται η ΕΥΑΘ Παγίων.


ΑΚΙΝΗΤΑ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ Περιέρχονται στο Δημόσιο
Την ίδια στιγμή, υπάρχουν και ιδιοκτήτες που κινδυνεύουν να χάσουν οριστικά την περιουσία τους, καθώς δεν εμφανίστηκαν να απογράψουν τα σπίτια ή τα οικόπεδά τους: πρόκειται για γεωτεμάχια αγνώστου ιδιοκτήτη, τα οποία πλέον θα περιέλθουν στο Δημόσιο.
Για ακίνητα, στα οποία υπήρχε καθεστώς χρησικτησίας, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να προσκομίσουν υποχρεωτικά το συμβόλαιο έως τον Οκτώβριο 2014. Από το 2015 και για τα επόμενα πέντε χρόνια μπορούν μεν να γίνουν διορθώσεις, εφόσον όμως εκδοθεί προηγουμένως σχετική δικαστική απόφαση.
Στον δήμο Θεσσαλονίκης υπάρχουν 500 τέτοια οικόπεδα (εντός των οποίων, ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν περισσότερα τού ενός ακίνητα και περισσότεροι ιδιοκτήτες). Υπολογίζεται ότι πανελλαδικώς τα ακίνητα αγνώστου ιδιοκτήτη είναι περίπου 200.000 (για ακίνητα σε περιοχές όπου η κτηματογράφηση ξεκίνησε την περίοδο 1997-1999). Για τα προγράμματα κτηματογράφησης που ξεκίνησαν από το 2008 (μεταξύ αυτών και το πρόγραμμα κτηματογράφησης στον δήμο Θεσσαλονίκης) οι προθεσμίες ήταν 5 χρόνια για τους κατοίκους εσωτερικού και 7 χρόνια για όσους ζουν μόνιμα στο εξωτερικό.
Τα ακίνητα αγνώστου ιδιοκτήτη που μπορεί να περιέλθουν στο Δημόσιο από το 2015 βρίσκονται σε 20 περιοχές: Αγία Τριάδα (Θεσσαλονίκη), Μεθώνη, (Πιερία), Μέγας Αλέξανδρος (Δράμα), Άγιος Ανδρέας (Καβάλα), Άβατο (Ξάνθη), Εράσμιος (Ξάνθη), Αίγειρος (Ροδόπη), Πηγές (Καβάλα), Καλαμπάκι (Δράμα), Πευκόδασος (Κιλκίς), Πολύκαστρο (Κιλκίς), Μεσιά (Κιλκίς), Φιλοθέη (Άρτα), Αγία Βαρβάρα (Ημαθία), Γληνός (Τρίκαλα), Μαρτίνο (Φθιώτιδα), Παράλιο Άστρος (Αρκαδία), Ασπρόχωμα (Μεσσηνία), Άστρος (Αρκαδία) και Λαίικα (Μεσσηνία). Από το 2016 μπαίνουν στην “κόκκινη ζώνη” άλλες 92 περιοχές σε όλη την Ελλάδα, ορισμένες εκ των οποίων σε Θεσσαλονίκη και Αττική.

ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ 
Περίπου στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ξεκίνησε η επιχωμάτωση της Νέας Παραλίας στη Θεσσαλονίκη και δημιουργήθηκαν νέα οικόπεδα εκεί όπου άλλοτε ήταν θάλασσα. Τα οικόπεδα αυτά πωλήθηκαν και ανεγέρθηκαν πολυκατοικίες, τα διαμερίσματα πωλήθηκαν και μεταπωλήθηκαν, για να φτάσουν οι τελευταίοι ιδιοκτήτες να μάθουν σχεδόν μισό αιώνα αργότερα ότι… καταπατούν τον αιγιαλό!
Αυτό συνέβη στην περίπτωση του κ. Σολωμόντα Βαένα, ο οποίος το 2000 αγόρασε διαμέρισμα σε οικοδομή που ανεγέρθηκε το 1989. Οι τίτλοι κυριότητας και τα τοπογραφικά είχαν ελεγχθεί κατά τη διαδικασία της μεταβίβασης, ενώ έκτοτε ο ίδιος δήλωνε το ακίνητο στο Ε9 και πλήρωνε κανονικά φόρο. Πριν από έναν μήνα έλαβε μια επιστολή, μέσω της οποίας ενημερωνόταν ότι συμπεριλαμβάνεται στον “πίνακα δικαιούχων εγγραπτέων δικαιωμάτων που εκτοπίζονται (εν όλω ή εν μέρει ή δικαιούχων όμορων επηρεαζόμενων ακινήτων”. Ο ίδιος εμφανίζεται πεπεισμένος ότι, με αφορμή τη διαδικασία κτηματογράφησης, το Δημόσιο θα βρει άλλη μία ευκαιρία να επιβαρύνει κι άλλο τα συνήθη φορολογικά υποζύγια...

“ΟΛΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΕΙΣΠΡΑΚΤΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ”
Το ίδιο πιστεύει και ο κ. Κωνσταντίνος Μηλιώτης: ότι όλα γίνονται για εισπρακτικούς λόγους. Ο πατέρας του είχε αγοράσει το 1959 ένα οικόπεδο στη Νέα Παραλία και, προκειμένου να το καταστήσει άρτιο και οικοδομήσιμο, ήρθε σε συμφωνία με το Δημόσιο για έκταση 43 τετρ. μ.
Η υπόθεση είχε κλείσει το 1966, για να ανοίξει όμως και πάλι φέτος: “Έπρεπε να καλύψω τα έξοδα δικηγόρου -και, ευτυχώς, ήμουν τυχερός, επειδή βρήκα τα σχετικά έγγραφα. Αν δεν τα είχα βρει, ίσως και να μου ζητούσαν να πληρώσω αναδρομικά γι’ αυτά τα 43 τετρ. μ. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι η τιμή ζώνης είναι 3.500 ευρώ/ τετρ. μ., το ποσό θα ήταν πολύ μεγάλο...” προσθέτει.

“ΑΝ ΘΕΛΕΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΑΣ ΕΡΘΕΙ ΝΑ ΤΑ ΠΑΡΕΙ”
Στην περίπτωση της κυρίας Βίκης Κάτση η υπόθεση ήταν κάπως πιο περιπεπλεγμένη: το διαμέρισμά της βρίσκεται σε τετραώροφη οικοδομή που ανεγέρθηκε με τη μέθοδο της αντιπαροχής, σε οικόπεδο που είχε αγοραστεί το 1953 και στο οποίο αρχικά είχε κτιστεί μια μονοκατοικία. Το οικόπεδο ανήκε σε κάποιον τούρκο αξιωματούχο (οι αρχικοί τίτλοι ιδιοκτησίας ήταν γραμμένοι στην Τουρκική).
Το 1948 το Δημόσιο εξέδωσε “πρωτόκολλο κατάληψης”, καθώς διεκδικούσε μέρος του οικοπέδου, αλλά, επειδή δεν εντοπίστηκε ο ιδιοκτήτης, το έγγραφο κατέληξε στον δήμο Θεσσαλονίκης -και εκεί χάθηκαν τα ίχνη του... Εξήντα έξι χρόνια αργότερα, οι σημερινοί ιδιοκτήτες διαπίστωσαν ότι μέρος του ακινήτου τους ανήκει στο Δημόσιο: “Αν θέλει το Δημόσιο, ας έρθει να πάρει αυτά τα 72 τετρ. μ. -έτσι κι αλλιώς είναι ακάλυπτος χώρος...”, εξηγεί μιλώντας στη “ΜτΚ” η κυρία Κάτση, που απηύδησε από τα συνεχή “χαράτσια” που βαρύνουν τα ακίνητα...

Της Σοφίας Χριστοφορίδου

Πηγή: www.makthes.gr